Prawoślaz wysoki inaczej malwa ogrodowa

Rate this post

Prawoślaz wysoki to jeden z najstarszych i najbardziej znanych kwiatów ogrodowych. Słynęły z nich od dawna zwłaszcza ogrody wiejskie i duże parki posiadłości. Obecnie malwy nadal stanowią ważny składnik kwiatowych aranżacji, zwłaszcza, że nie mają wielkich wymagań i można nimi zasłonić wiele nieładnych ścian czy płotów, ponieważ większość odmian rośnie wysoko. Na dodatek przyciągają istne roje owadów zapylających. Masz ogród i chcesz obsadzić go dużymi kwiatami, więc konieczne poznaj prawoślaz wysoki, inaczej malwa ogrodowa. Poznaj jakie wymagania i odmiany ma prawoślaz wysoki.

Z jakich roślin wywodzi się malwa ogrodowa?

Malwa ogrodowa zwana też prawoślazem wysokim, wywodzi się z rodzaju Alcea. Rodzaj ten należy do rodziny roślin ślazowatych inaczej malwowatych (łac. Malvaceae), który obejmuje ok. 60-70 gatunków, chociaż np. The Plant List zalicza tu aż 77 gatunków. Rodzina Malvaceae należy z kolei do rzędu ślazowce zwanego też malwowce (łąc. Malvales), klasy okrytonasienne czyli inaczej okrytozalążkowe (łac. Magnoliophyta, syn. Angiospermae) oraz kladów rośliny naczyniowe nasienne różowe. Wszystkie rośliny z rodziny roślin ślazowatych inaczej malwowatych, wywodzą się naturalnie głównie ze wschodnich rejonów basenu Morza Śródziemnego (w samej Turcji jest 18 gat.).

Można je też spotkać w płd. i wsch. Europie oraz płd.-zach. i centralnej Azji. W naturze gatunki z rodzaju Alcea rosną na suchych nieużytkach i zwykle też skalistych siedliskach. Niektóre gatunki rodzaju Alcea nie są jednak znane, jako dziko rosnące z natury. Dotyczy to najbardziej popularnych i znanych w uprawie kwiatów ozdobnych nazywanych malwami różowymi (łac. Alcea rosea) i figolistnymi (łac. A. ficifolia). Malwa różowa jest też nazywana malwa ogrodowa lub prawoślaz wysoki, choć nazwa prawoślaz nie jest tu właściwa, ponieważ faktyczne prawoślazy mają inne stanowisko systematyczne w kwestii rodzaju.

prawoślaz wysoki

Rodzaj roślin wieloletnich prawoślazów (łac. Althaea), podobnie jak malwy, należy jednak dalej do wspólnej do rodziny ślazowate/malwowate (łac. Malvaceae) i dalsza systematyka wyższa jest już wspólna. Do rodzaju prawoślazów (łac. Althaea) należy 12-17 gat. rosnących dziko w Europie oraz płd.-zach. i centralnej Azji. W Polsce występują dwa gat. – prawoślaz lekarski (łac. A. officinalis) i zawleczony do naszego kraju efemerofit Althaea hirsuta. Dawniej do rodzaju prawoślazów (łac. Althaea) zaliczano także kilka gatunków wyłączanych jednak obecnie w odrębny, opisany wyżej rodzaj malwy (łąc. Alcea). Wśród tych gat. z rodzaju Alcea jest właśnie malwa ogrodowa zwana też prawoślazem wysokim i ślazem, a bardziej właściwie – malwą różową (łac. Alcea rosea).

Czytaj również  Co to jest kompost i jak powstaje?

Malwa ogrodowa zwana też prawoślaz wysoki – morfologia.

Malwy to ogólnie rośliny jednoroczne, dwuletnie lub wieloletnie (tylko rzadko jednoroczne). W swej budowie zwykle przyjmują formę wyprostowaną, nierozgałęzioną i wysoką, w przypadku malwy ogrodowej. Dorastają do 3 m, a niektóre odmiany nawet do 7 m. Ziele tych roślin zwykle ma też powłokę włosków w kształcie gwiazdy (rzadko odmiany bywają nagie bez włosków). Blaszka liściowa jest jajowata do okrągłej, często słabo lub głęboko powcinana i dłoniasto klapowana. Brzegi blaszek liściowych są karbowane lub ząbkowane, a końce liści są ostre lub tępe. Liście są przy tym osadzone zawsze na długich ogonkach (długoogonkowe).

Liście mają wyraźne użyłkowanie i na łodygach rosną skrętolegle. Kwiaty mogą być pojedyncze lub ułożone w kłosokształtne grono. Płatki kwiatowe są karbowane i mają zwykle ponad 3 cm szerokości. Płatki są obecne w kwiecie w liczbie 5 i zwykle na szczycie są przy tym mniej lub bardziej wycięte. U malw ogrodowych mogą być jednobarwne lub różnobarwne – np. różowe, purpurowe, czerwone, fioletowe, żółte lub białe, lub wielokolorowe, zwykle u nasady ciemniejsze lub jaśniejsze. Owocem jest schizokarp-rozłupek, czyli suchy dysk podzielony na ponad 15 sekcji zawierających właściwe nasionka o nerkowatym kształcie. Malwy różnią się od prawoślazów m.in. tym, że mają żółte a nie purpurowe pylniki, oraz dwu- a nie jednokomorowe rozłupki.

Prawoślaz wysoki wykorzystanie i odmiany.

Malwy ogrodowe są popularnymi roślinami ozdobnymi. Łatwo je przy tym wyhodować z nasion i nie mają zbytnich wymagań. Odmiany z czerwonymi i różowymi kwiatami mocno przyciągają kolibry i motyle. Różne ich odmiany zostały wyhodowane zwłaszcza na bazie malwy różowej (łac. Alcea rosea). Należą do nich m.in. podwójnie kwitnące odmiany o kwiatach pełnych i półpełnych: „Chater’s Double”, morelowa ‘Chater’s Apricot’, malinowa „Creme de Cassis” i „The Watchman”, która ma ciemne, prawie czarne płatki, bordowe kwiaty. Jest też malwa czerwona z jaśniejszym brzegiem płatków ‘Fiesta Time’, biała ‘Chater’s White’, różowa ‘Chater’s Pink’, czerwona ‘Chater’s Red’, purpurowa ‘Double Purple’, żółta ‘Chater’s Yellow’, czy biało-bordowa ‘Creme de Cassis’.

Czytaj również  Jakie rośliny odstraszają kleszcze?

malwa biała

Wysokie pojedynczo kwiatowe odmiany malwy różowej w pastelowych kolorach to z kolei np. niemal czarna malwa ‘Nigra’ i żółto-czerwona malwa ‘Sunshine’. Poza malwą różową (malwa ogrodowa czyli prawoślaz wysoki), uprawiane są także gatunki – malwa figolistna (Alcea ficifolia), malwa pomarszczona (A. rugosa) i malwa blada (A. pallida). Poza uprawą jako kwiaty ozdobne, pędy malw ogrodowych mogą też być po sezonie wegetacyjnym używane jako drewno opałowe i materiał kompostowy. Korzenie i ziele od dawien wykorzystuje się natomiast w medycynie. Kwiaty malw ogrodowych występują w atrakcyjnych odcieniach różu, bieli, fioletu, czerwieni, żółci lub pomarańczy.

Wyglądają przy tym bardzo oszałamiająco, gdy są sadzone masowo w ogrodach lub na obrzeżach domków czy przy płotach. Kwiaty malw pojawiają się latem i kwitną do jesieni. Większość gat. i odmian jest uprawiana specjalnie dla ich bajecznych kwiatów. Są też jednak gatunki cenione za liście, które są uprawiane jak warzywa i zioła dla liści, pędów, kwiatów czy korzeni, z których potem wyrabia się środki medyczne i kosmetyki.

Prawoślaz wysoki uprawa.

Prawoślaz wysoki jest łatwy w uprawie, którą zaczyna się od wysiewu nerkokształtnych, małych nasion. Malwy nie mają wielkich wymagań i wyrosną nawet na ubogim nieużytku, jednak warto się postarać bardziej. Najlepsze dla nich jest stanowisko, które zapewnia wilgotną, dobrze przepuszczalną i bogatą w organiczne składniki glebę w pełnym słońcu. Zapewnia to intensywny wzrost i mocną budowę łodygi, co zmniejsza potem ewentualną potrzebę wiązania łodyg do tyczek podporowych. Wystarczy więc zasiać nasiona bezpośrednio w ogrodzie i utrzymywać w tym miejscu równomiernie wilgotny obszar, aż pojawią się kiełkujące rośliny.

malwa ogrodowa pełna

Większość gatunków malw ogrodowych to wieloletnie byliny, a inne to rośliny jednoroczne lub dwuletnie. Te ostatnie nie kwitną w pierwszym sezonie po posadzeniu, lecz dopiero w drugim roku. By mieć więc kwiaty od razu, trzeba kupić wiosną gotowe roczne sadzonki malwy, albo w marcu lub kwietniu wysiać gatunek/odmianę jednoroczną. Wtedy będziemy mieli kwiaty latem, od lipca do września jeszcze tego samego roku. W uprawie malwy dwuletniej (wieloletniej), wysiewamy ją do inspektu lub na rozsadnik w czerwcu lub lipcu. Potem wykiełkowane siewki trzeba przepikować i jesienią wysadzić na stałe miejsce.

Czytaj również  Szkodniki sosen

Siewki można też wysadzić na stałe miejsce dopiero wiosną następnego roku. Prawoślaz wysoki jest jednak na tyle skory do samosiewu, że może łatwo spowodować przyszłoroczną ekspansję na trawniki i rabaty kwiatowe. Nic dziwnego, że obecnie malwy często spotkamy przy drogach, na nieużytkach, nawet przy śmietniskach. Łatwo się same rozsiewają i potem rosną bez niczyjej opieki. Większość gat. i odmian to rośliny wysokie, więc malwami najlepiej obsadzać ściany budynków, mury i płoty, altany czy pnie dużych drzew. Na tle roślinności formowanej kaskadowo, malwy powinny zajmować plan dalszy i najdalszy.

Malwa ogrodowa zwana też prawoślaz wysoki szkodniki i choroby.

Gatunki malw objadane są przez larwy niektórych gatunków motyli i chrząszczy. Małe pchełki Podagrica fuscicornis to szkodniki, które robią niewielkie dziurki w liściach malw. Malwy atakują też często mszyce, szczególnie w cieplejszych i suchszych warunkach klimatycznych. Wiele chrząszczy ryjkowców traktuje malwy za swoje główne rośliny żywicielskie, w tym szczególnie ich gatunki Rhopalapion longirostre, Alocentron curvirostre i Aspidapion validum. Rośliny te są również podatne na chorobotwórcze grzyby rdzy malw Puccinia malvacearum.

choroba grzybowa na malwie

Rdza tworzy małe pomarańczowe do brązowych pęcherzy na spodniej stronie liści malw, szczególnie w lecie. Chociaż rdza nie jest dla nich mocno szkodliwa, to jest jednak nieestetyczna. Uszkodzone liście trzeba więc usuwać, a zdrowe utrzymywać w suchości. Grzyb ten atakuje tylko przy nadmiarze wilgoci. W razie zauważenia problemów z chorobami i szkodnikami, najlepiej zastosować też odpowiedni środek ochrony roślin, zakupiony w sklepie ogrodniczym.

Prawoślaz wysoki ciekawostki.

Kwiat malwy w Japonii nazywa się aoi. Włączono go do oficjalnej pieczęci (mon) szogunatu Tokugawa w Japonii. Dał też nazwę i symbol Mito HollyHock, dla profesjonalnego klubu piłkarskiego w mieście rodziny Tokugawa oraz nazwę Aoi Matsuri dla Hollyhock Festival, jednego z trzech głównych festiwali w Kioto. W epoce wiktoriańskiej w Europie malwa była symbolem ambicji i płodności w języku kwiatów.

COMMENTS

Leave a Comment