Narzędzia ogrodowe to obowiązkowe wyposażenie każdego miłośnika uprawy roślin. Jednym z podstawowych jest szpadel. Tylko jaki szpadel najlepiej wybrać do Twojego ogrodu? Czy jego różne zakończenie ma tu jakieś szczególne znaczenie? Uważaj, by nie popełnić błędu! Szpadel zwany też łopatą to na pozór proste, ręczne narzędzie ogrodowe, na dodatek niezbędne. Szpadli jest jednak wiele rodzajów, a więc sprawdź – szpadel prosty czy ostry jaki wybrać?
Szpadel i łopata, czy to jedno i to samo?
Szpadel kontra łopata? Czekaj, czy to nie jest dokładnie to samo, tylko inaczej nazwane? Język polski czy nawet angielski sprawia, że można w to uwierzyć. Zamiast nazywania szpadlem lub łopatą, można mówić o tym narzędziu – szpadel prosty lub ostry i też będzie dobrze i zrozumiale. Jednak w tym artykule wyjaśniamy sprawę dokładnie i do końca! Nazwy „łopata” i „szpadel” faktycznie są często używane zamiennie i to nawet w profesjonalnych sklepach ogrodniczych.
Nic więc dziwnego, że ludzie są niekiedy nawet bardzo zdezorientowani! Jest bowiem różnica między tymi dwoma narzędziami i to całkiem duża. Nazwa „łopata” i „szpadel” sama w sobie niewiele mówi. Jednak wygląd i przeznaczenie tych narzędzi są nieco odmienne. Chętnie dzielimy się w tym artykule poradami, jak i kiedy ich używać, oszczędzając czas i wysiłek w ogrodzie.
Uważaj więc, by nie popełnić błędu! Szpadel zwany też łopatą to na pozór proste, ręczne narzędzie ogrodowe, na dodatek niezbędne. Szpadli jest jednak wiele rodzajów, a więc sprawdź – szpadel prosty czy ostry jaki wybrać?
Szpadel prosty czy ostry jaki wybrać – co za różnica?
Czy to ma w ogóle jakiekolwiek znaczenie? Ano ma! Duża różnica polega przede wszystkim na tym, że łopaty i szpadle są przeznaczone do różnych zadań. Mają ponadto różne końce i kształt. Jeden naprawdę nie może zastąpić drugiego pod względem użytkowania. Dlatego większość ogrodników ma oba te typy w swoim narzędziowym, ogrodniczym menu do pracy.
Te zadania mogą wydawać się nieco podobne w teorii, jednak posiadanie odpowiedniego narzędzia do każdego z nich, robi ogromną różnicę. Mówiąc prościej, łopaty kopią, a szpadel nabiera i kroi. Jeśli więc chcesz wykopać dziurę, to wtedy wybierz do tego łopatę, czyli szpadel ostry. Jeśli natomiast chcesz przesunąć stertę luźnego materiału np. kompostu lub zeschłych liści, to wybierz szpadel.
Oczywiście istnieje też wiele innych zadań, do których są przeznaczone łopaty i szpadle, czyli szpadle ostre i proste. Aby temu zaradzić, przyjrzyjmy się więc dokładniej łopatom i szpadlom. Zdecydujmy też na koniec, które przydadzą się do naszego ogrodu.
Szpadel prosty czy ostry jaki wybrać – łopaty czyli szpadle ostre na brzegu dolnym.
Łopaty zazwyczaj mają zaokrąglony ostry brzeg dolny z większym lub mniejszym szpicem na końcu. Są też bardziej lub mniej wklęsłe. To klasyczny kształt, który zwykle przychodzi na myśl, gdy myślisz „łopata”. Mają też długą rękojeść odsuniętą od łyżkowatego ostrza. Zastosowania takich łopat są inne, niż tych o kształcie prostokątnym z prostym brzegiem dolnym.
Łopaty takie służą przy tym nie tylko do kopania, chociaż to ich główna praca. Krzywizna krawędzi ostrza w połączeniu z tym ostrym pod kątem końcem, jest idealna do wbijania się w ziemię. Pasuje też poręcznie do zbierania i nabierania ziemi czy odpadków. Ponadto, taki kształt ostrza na dole sprawia, że to narzędzie jest wyjątkowo dobre do rozdrabniania zbyt zbrylonej ziemi.
Po wykopaniu dziury w ziemi, wklęsłe ostrze takiej łopaty ułatwia ponadto jej szybsze ponowne napełnienie. Ostrzejsza końcówka łopaty pozwala również gładko przecinać chwasty lub trawę bezpośrednio w ziemi. Kąt krzywizny ostrza może być również wykorzystany do rozbicia gleby i przycięcia korzeni z boku na skos.
Rękojeść jest czasem ustawiona na dole pod kątem (w miejscu, w którym styka się z powierzchnia roboczą ostrą na brzegach). Dzięki temu użytkownik ma dobrą dźwignię przy nabieraniu i nawet znacznemu obciążeniu łopaty. Trzonek z uchwytem łopaty na górze ma natomiast zwykle co najmniej 120 cm długości, lub często więcej. Umożliwia to dostęp do kopania nawet głębokich otworów w ziemi.
Szpadel prosty czy ostry jaki wybrać – szpadle o prostym brzegu dolnym.
W przeciwieństwie do łopat, szpadle mają płaskie i prostokątne ostrze, z prostym brzegiem dolnym. W zależności od marki i specjalizacji, też mogą być przy tym oczywiście nieco większe lub mniejsze. Końcówka szpadli jest więc płaska i ostra, a nie zakrzywiona ze szpicem, jak w łopacie.
Porównując kształty ostrzy, szpadel w rzeczywistości bardziej przypomina znak „karo” w talii kart. Natomiast łopata ma ostrze jak karciany „pik”. Szpadle często mają też krótsze uchwyty, niż łopaty, co daje większą kontrolę podczas ich używania. Uchwyty na dłoń mogą mieć na końcu kształt poprzecznej beleczki.
Taki prosty uchwyt jest jednak niezbyt wygodny. Dlatego obecnie najczęściej nadaje się im kształt litery D. To najczęstszy obecnie i najbardziej ergonomiczny kształt, zapewniający dobry chwyt i punkt obrotu dłoni. Co ciekawe, są też specjalne łopaty do śniegu, ale nie są one podobne do obu ogrodowych narzędzi tu opisywanych. To zupełnie odmienne narzędzie. Zwykle bowiem są to duże łopaty z bokami, podobnie jak łyżka do kompostu. Ze względu na ich specyficzne zastosowania, mamy osobny artykuł poświęcony łopatom do śniegu.
Szpadel prosty czy ostry jaki wybrać – co lepsze, szpadel prosty czy ostry zwany łopatą?
Specjaliści lubią mawiać, że słabością łopaty jest siła szpadla. Mając bardziej precyzyjny kształt, niż szuflowata łopata, szpadle świetnie nadają się do bardziej precyzyjnych celów. Zaostrzona, płaska krawędź ostrza szpadla przeznaczona jest do przecinania odpadów i gruzu. Może też kruszyć ziemię i przecinać korzenie jak nóż masło. To narzędzie jest również idealne do obróbki krawędzi, gdzie potrzebny jest precyzyjny kąt i czyste linie.
Chodzi o takie elementy, jak rowy, grządki, trawniki czy konspekty ogrodowe. Szpadlem można nawet zeskrobywać miękkie chwasty. Szpadel to również sprawna szufelka. Jego prosta krawędź dolna jest bowiem idealna do nabierania i podnoszenia luźnego materiału. Ponadto, rozmiar i kształt tego narzędzia ułatwia szybkie i sprawne przenoszenie ładunków. Natomiast szpadel ostry z bardziej lub mniej zaokrągloną krawędzią dolną jest trudny do takiego manewrowania.
Okazuje się, że szpadel może jednak zdecydowanie więcej w tym względzie. Pamiętaj również o wadze materiału, który będziesz nabierać i przenosić. Jeśli nie jesteś sportowcem lub nie lubisz ćwiczyć na siłowni, prawdopodobnie będziesz wdzięczny za lżejsze obciążenia, jakie umożliwia szpadel. Również to, co tracisz na objętości, nabierasz za to z większą prędkością. Dzięki temu narzędziu praca zostanie więc wykonana szybciej.
Szpadel prosty czy ostry jaki wybrać – co wybrać i gdzie kupić?
Może nie wydawać się to poważną decyzją, ale zajmij się jednak zakupem łopaty i/lub szpadla podobnie jak innymi narzędziami ogrodniczymi. Pamiętaj również, że istnieje wiele różnych materiałów i cech, które mają ogromny wpływ na użyteczność narzędzi. Większość łopat i szpadli jest wykonana ze stali i to jest wybór najlepszy.
Uwaga jednak, ponieważ materiał rękojeści bywa już różny i nie zawsze porządnie ergonomiczny. Poniżej charakteryzujemy najpopularniejsze materiały wybierane przez producentów tych narzędzi ogrodowych na uchwyty.
Materiał |
Plusy |
Minusy |
drewno |
materiał mocny i klasyczny |
pojawiające się pęknięcia i odłamki z wiekiem, lub nawet złamanie |
włókno szklane |
materiał nie zużywa się |
materiał drogi i niezastąpiony oraz nie ekologiczny |
stal |
materiał zasadniczo najbardziej odporny i najmocniejszy |
materiał niestety tez bardziej ciężki od innych |
aluminium |
materiał tani i odporny na rdzę |
materiał dużo mniej mocny w porównaniu ze stalą, łatwo się wygina |
Aby uzyskać więcej informacji na temat czynników, które należy wziąć pod uwagę przy zakupie łopaty lub szpadla, zapoznaj się z naszym artykułem, lub zapytaj w sklepie ogrodniczym. Dobra wytrzymała łopata lub szpadel powinna być w całości wykonana najlepiej ze stali, co zapewni jej maksymalną trwałość.
Solidne ostrze powinno na górze mieć obszernie duży podnóżek do wbijania się w nogą ziemię. Powinna też charakteryzować się ostrym na brzegach końcem i bezkonkurencyjną ceną. Uchwyt powinien mieć najlepiej ergonomiczny kształt pałąka pokrytego materiałem antypoślizgowym.
Nie będą wtedy tworzyły się na dłoniach odciski podczas długotrwałej pracy. Siła takiego szpadla prostego czy ostrego (łopata) oraz dożywotnia gwarancja sprawią, że będzie to faktycznie doskonały wybór do Twojego ogrodu.
Pielęgnacja narzędzi ogrodniczych.
Oprócz codziennej konserwacji po pracy, wszystkie narzędzia ogrodnicze wymagają dokładnego oczyszczenia i konserwacji. Najlepiej robić to jesienią, przed ich przechowywaniem na zimę. Dobrze jest w tym celu dobrze je umyć, osuszyć i natłuścić. Jeśli narzędzie jest stare i pojawia się na nim rdza, namocz je w wodzie z octem i wyszoruj wełną stalową.
Pozwoli to w miarę skutecznie usunąć rdzę. Na koniec całość dokładnie spłucz i wysusz. Jeśli mieliśmy w ogrodzie jakąś chorobę grzybowa, wirusową lub inną, szpadel dobrze też zdezynfekować na zimę. Namocz go w tym celu w wybielaczu do ubrań i dokładnie spłucz potem w wodzie i wysusz.
Na koniec wszelkie elementy metalowe natrzyj smarem lub olejem konserwatorskim.