Lawenda wąskolistna

Pięknie kwitnące, pachnące rośliny zawsze są na topie. Lawenda wąskolistna pod wieloma względami wiedzie prym wśród nich. Aby jednak pięknie rosła i kwitła, należy znać jej preferencje. Jeśli kochasz pachnące kwiaty, to konieczne przeczytaj wszystko o roślinie lawenda wąskolistna. Sprawdź jak wygląda i jakie są jej odmiany. Jeszcze dziś –poznaj wymagania jej uprawy.

Lawenda wąskolistna – klasyfikacja botaniczna.

Lawenda wąskolistna (łac. Lavandula angustifolia), jest też nazywana lawendą lekarską, lawendą wonną, bławatką, lub czyszczeczem. Jest to gatunek rośliny klasyfikowanej do rodziny jasnotowate (łac. Lamiaceae syn. Labiatae), rzędu jasnotowce/wargowce (łac. Lamiales), klasy okrytonasienne/okrytozalążkowe (łac. Magnoliophyta syn. Angiospermae) oraz kladów: astrowe, nasienne i naczyniowe.

Pochodzenie lawendy

Lawenda wąskolistna pochodzi z rejonu basenu Morza Śródziemnego (m.in. Francji, Hiszpanii, Włoch, Andory). Obecnie uprawia się ją też jednak w wielu innych krajach świata, w tym w Polsce. Z lawendowych pól uprawnych od wieków słynie Francja.

Lawenda wąskolistna budowa i wygląd.

Lawenda wąskolistna ma pokrój krzaczkowaty (półkrzew), o wysokości ok. 0,5 m (max do 50-90 cm). Ta zimozielona krzewinka tworzy zwarte, gęste i regularne kępy. Korzeń lawendy ma kształt wiązkowy i jest silnie rozgałęziony, sięgając ponad 2 m w głąb ziemi. Lawenda wąskolistna posiada do tego srebrzysto-szare (kolor ten bierze się stąd, że całe są pokryte srebrzystym kutnerem) i zimozielone liście, usadowione naprzeciwlegle na łodydze.

Liście te mają kształt wąsko lancetowaty do równowąskiego, są do tego całobrzegie i podwinięte na brzegach. Pędy lawendy są wzniesione i zielone, a w dolnej części zdrewniałe, podobnie jak liście, również pokryte srebrzystymi włoskami. Jej kwiaty są pachnące i bardzo dekoracyjne, choć drobne, osadzone po 3-5 w pachwinach liści. Wyglądem tworzą zebrane w nibyokółkach poprzerywane kwiatostany.

Mają kolor podstawowy fioletowy, obecnie są też jednak wyhodowane odmiany mające kwiaty niebieskie, różowe, fioletowo-niebieskie, białe. Okres kwitnienia lawendy przypada na miesiące letnie – okres od lipca do sierpnia (VII-VIII). Kwiaty i liście lawendy dzięki zawartemu w nich silnemu olejkowi eterycznemu, wydzielają intensywny zapach i mają działanie lecznicze.

Lawenda wąskolistna – zalecane kolorowe odmiany lawendy:

'Hidcote blue’ – bardzo popularna odmiana o ciemnych, fioletowo-niebieskich kwiatach;

'Hidcote pink’ – również popularna odmiana o różowych kwiatach;

'Dwarf blue’ – odmiana jasnofioletowa, dorastająca jednak tylko do 25 cm wysokości;

‘Rosea’ – odmiana o różowych kwiatach;

‘Nana Alba’ – odmiana o białych kwiatach;

‘Blue Scent’ – odmiana o kwiatach , fioletowo-niebieskich;

‘Munstead’

‘Lavander Lady’

‘Aromatico Blue’

Lawenda wąskolistna uprawa.

W uprawie lawendy wymagają stanowiska słonecznego, ciepłego (gleby łatwo się nagrzewające) i suchego (gleby umiarkowanie suche) oraz dobrze zdrenowanych i przepuszczalnych gleb (najlepiej gleby piaszczyste, a zwłaszcza piaszczysto-gliniaste). Ziemia ta powinna być też jednak żyzna i bardzo bogata w wapń. Dlatego lawendę można sadzić również w pobliżu nowo wybudowanych obiektów, ponieważ gleba wokół nich często jest zanieczyszczana wapniem. Lawenda wąskolistna wymaga też, by podłoże miało odczyn obojętny do lekko alkalicznego (lekko zasadowego), czyli pH 6,0-8,0.

Gleby ciężkie i stanowiska wilgotne, zacienione powodują żółknięcie liści, gnicie i obumieranie krzewinek lawendy. Trzeba też wiedzieć, że lawenda wąskolistna jest dosyć wytrzymała na mróz, jednak w bardziej mroźne i bezśnieżne zimy może przemarzać, dlatego wymaga wtedy okrycia (np. flizeliną, słomą). W Polsce lawenda nie jest w pełni mrozoodporna. Bez okrywania na zimę odbija co prawda wiosną, jednak skutkuje to sporym zmniejszeniem plonu kwiatów. Uprawia się ją w gruncie na polach i rabatach, lub w pojemnikach.

Ze względu na piękny zapach zawartych w tej roślinie olejków eterycznych, lawenda wąskolistna jest idealna do sadzenia szczególnie w tych miejscach, w których często przebywają ludzie (np. rabaty, ogródki skalne, żywopłoty, tarasy, balkony). Przemysłowa uprawa lawendy z powodu wymogów cieplnych i suchego podłoża jest rozwinięta na południu Europy (słynie z tego Francja). Rozmnażanie lawendy wykonuje się przez wysiew nasion lub rozsadę sadzonek.

Lawenda wąskolistna podlewanie.

Lawenda wąskolistna bez względu na odmianę charakteryzuje się dużą odpornością na suszę. Ogólnie więc nie trzeba jej zbyt często i obficie podlewać. Należy jednak wiedzieć, że źle znosi przelanie/zalanie korzeni, dlatego pojemniki do uprawy lawendy muszą posiadać duże otwory w dnie. Od środka należy je wysypać kamykami, żwirem lub grysem, by stworzyć w ten sposób dobry drenaż. Zapewni to korzeniom dobry odpływ ewentualnego nadmiaru wody i wykluczy ich obumieranie i gnicie.

Lawenda wąskolistna nawożenie.

Lawenda wąskolistna ma również małe wymagania pokarmowe. Przy uprawie w doniczkach można, więc stosować tylko niskie dawki wolno działających nawozów, lub słabo rozcieńczone nawozy płynne. Krzewy lawendowe zimujące w gruncie należy natomiast nawozić jesienią, używając do tego celu dobrze rozłożony (dobrze przerobiony) kompost. Uwaga jednak, ponieważ lawendy źle tolerują nawożenie ich świeżym obornikiem, podobnie też jak stosowanie wysokich dawek gotowych nawozów mineralnych i gotowych nierozcieńczonych nawozów w płynie.

Przycinanie lawendy

Półkrzewy lawendy wymagają koniecznego cięcia. Kiedy i jak należy to robić? Lawendę wąskolistną trzeba przycinać corocznie po przekwitnięciu, czyli najlepiej we wrześniu, albo dopiero wczesną wiosną, jeszcze przed rozpoczęciem kolejnej wegetacji. Krzew ścina się na 1/3 wysokości nad ziemią. Jeśli krzewinek lawendy niepoprzycinany, stracą wtedy swój typowy zwarto-kulisty pokrój, staną się rzadkie i nierówne, a ich kwitnienie będzie bardzo osłabione, marne i nieliczne. Prócz przycinania, lawendę zaleca się też ściółkować dookoła jej krzewów jasnym grysem lub drobnymi kamykami. Będą one odbijać promienie słoneczne, co z kolei zapobiegnie stałemu zawilgacaniu liści od mokrego podłoża. Cała roślina uniknie dzięki temu infekcji i rozwoju chorób grzybowych.

Lawenda wąskolistna wykorzystanie i zastosowanie.

Lawenda jest kwiatem ozdobnym idealnym do uprawy glebowej i w pojemnikach na: kwietne ogrody, skalniaki, rabaty (także obwódki rabat), tarasy i balkony, a także jako kwiat cięty na bukiety. Doniczkami z nią można też obstawiać inne eksponowane miejsca, takie jak murki, widzące kwietniki, balustrady, parapety okienne. Można też sadzić jej krzewy rzędami, formując niskie żywopłoty z tej zimozielonej rośliny. Lawenda wąskolistna to także roślina jadalna, wykorzystywana jako znana roślina lecznicza.

W naszym klimacie lawenda może jednak wymarzać przy silnych mrozach. Jest natomiast o wiele bardziej popularna na południu Europy i w krajach anglosaskich. Wykorzystuje się ją tam nie tylko jako atrakcyjną roślinę ozdobną, ale też zapachową. Już wieki temu odkryto, bowiem aromatyczną moc jej olejku aromatycznego. Wydzielają go kwiaty i liście, które są przez to suszone i używane do robienia saszetek zapachowych (wkładanych potem do szaf z ubraniami, samochodów, torebek i walizek, pomieszczeń) oraz w kuchni do aromatyzowania wybranych potraw. Aromat lawendy doskonale odpędza też mole i inne szkodniki.

Olejek aromatyczny z lawendy dodaje się do perfum, różnych kosmetyków, środków higieny i do domowych środków czystości. Lawenda to również wspaniała, ceniona roślina miododajna. W regionie śródziemnomorskim skąd pochodzi, pszczoły zapylają jej krzewy i produkują z nektaru lawendy oryginalny w smaku i zapachu miód (o delikatnym aromacie kwiatów lawendy, barwy jasnokremowe, jasnożółte lub złociste), zaliczany do miodów o najwyższej jakości.

Lawenda wąskolistna w kosmetyce.

Kwiaty lawendy w kosmetyce służą na przykład do sporządzania toników dla skóry wrażliwej i delikatnej oraz do wyrobu perfum i słynnych prowansalskich mydeł. Aromatycznym olejkiem lawendowym perfumuje się też wiele innych kosmetyków, jak płyny do kąpieli, szampony do włosów, balsamy do ciała, kremy do twarzy i rąk. Lawenda działa antyseptycznie i przeciwtrądzikowo oraz przyspiesza regenerację naskórka.

Lawenda wąskolistna w lecznictwie.

Lawenda wąskolistna to również roślina lecznicza. Zarówno surowiec zielarski jak i wytłoczony olejek lawendowy mają działanie uspokajające, przeciwskurczowe i antyseptyczne. Można je też stosować jako środek żołądkowy na poprawę trawienia i wiatropędny. Kąpiele z dodatkiem olejku lawendowego lub wywaru z liści mają działanie odświeżające, odprężające, uspokajające i nasenne. Olejek ten jest również z tych samych względów wykorzystywany w rekreacyjno-odprężającym i leczniczym masażu ciała.

Lawenda wąskolistna – skład chemiczny ziela lawendy.

Przydatność do spożycia w celach leczniczych mają zarówno kwiaty, jak i liście (surowiec zielarski). Kwiaty lawendy wąskolistnej (Lavandulae flos) zawierają w swoim składzie olejek eteryczny (po wysuszeniu kwiatów jest go minimum 13 ml/kg ziela) złożony z substancji: linalol, geraniol, borneol, furfurol, cyneol, pipen. Zawierają też barwniki (antocyjany, garbniki, związki mineralne i cukry.