Niektóre zwierzęta mogą wprawić w prawdziwe osłupienie. Takim niesamowitym wyczynowcem jest między innymi widłoróg amerykański. Zwierze to zostało doskonale wyposażone przez nature do warunków, w jakich żyje potrafi uciec wielu drapieżnikom! Konieczne przeczytaj, co to za zwierzę widłoróg amerykański Antilocapra americana. Jeszcze dziś sprawdź jak szybko biega i jak daleko skacze antylopa widłoroga.
Jedyny w swoim rodzaju widłoróg amerykański jest oryginalnym rdzennym gatunkiem Ameryki Północnej.
Widłoróg amerykański (łac. Antilocapra americana) nazywany też antylopą widłorogą, nie ma bliskich krewnych na tym czy innym kontynencie i jest jedynym przedstawicielem rodzaju widłoróg (łac. Antilocapra) oraz rodziny widłorogowatych (łac. Antilocapridae) w obrębie rzędu parzystokopytnych (łac. Artiodactyla). To ciekawe zwierzę ma też jeszcze inne nazwy min. antylopa pronghorn, prongbuck i antylopa amerykańska. Choć widłoróg jest często nazywany antylopą i wygląda jak wiele gatunków antylop, to jednak jest inny niż one i ma jak widać oddzielne stanowisko systematyczne, własną rodzinę taksonomiczną Antilocapridae.
Również rogi widłorogów sprawiają, że są to zwierzęta wyjątkowe.
Ich rogi stanowią skrzyżowanie stałych rogów i okresowo zrzucanego poroża, mając cechy obu tych typów ozdób głów parzystokopytnych. Prawdziwe poroże jest wykonane z kości i rzucane każdego roku. Prawdziwe rogi są natomiast wykonane ze sprasowanej keratyny (materiał taki, jak budulec paznokci, kopyt, włosów), która wyrasta z kościstego jądra i nigdy nie jest zrzucana. Rogi zdobiące głowy widłorogów nie są jednak ani prawdziwymi rogami, ani prawdziwymi porożami.
Zamiast tego, ich pochwa jest wykonana z keratyny jak rogi, lecz są one zrzucane corocznie, jak poroże. Prawdziwe rogi mają jednak tylko jeden punkt zakończenia na górze, a nie kilka zębów, które mają poroża na głowach widłorogów. Rogi widłorogów samców mogą wyrosnąć na końcach na długość ok. 25 centymetrów, w postaci ostrych bolców skierowanych do tyłu, środka i do przodu.
Stąd zresztą nazwa gatunku – widłoróg. Samice też mają podobne rogi, ale znacznie mniejsze. Widłoróg amerykański (łac. Antilocapra americana) to jedyne zwierzęta na świecie, które mają tak zbudowane i rozwidlone rogi, które rzucają każdego roku i które im odrasta potem na nowo, podobnie jak to jest u jeleni i saren.
Jak wyglądają widłorogi amerykańskie?
Stado odważnych widłorogów wygląda jak grupa górskich kozic czy rogatych kóz pustynnych, odbijających się na tle ich otwartego środowiska. Ich brązowe płaszcze sierści z białym podbrzuszem i lustrem na zadzie, dobrze komponują się z suchym krajobrazem. To, ze zwierzęta widza dobrze wszystkie siebie nawzajem na otwartej przestrzeni pozwala, by stado mogło trzymać się razem podczas ucieczki. Ich białe podbrzusze, dolna szyja i zad odbijają też ciepło promieni słonecznych, nie przegrzewając nadmiernie organizmu.
Zewnętrzna warstwa wypełnionych powietrzem, pustych w środku włosów antylop widłorogich pomaga im z kolei utrzymać odpowiednie ciepło w zimie. Natomiast latem widłorogi linieją i mogą dzięki temu zachować względny chłód. Antylopy widłorogie świetne adaptują się do ucieczki przed drapieżnikami, takimi jak wilki, lisy, kojoty, pumy orły.
Mogą przebyć kilka kilometrów, bardzo szybko biegnąc i wykonując wybitnie długie skoki. Ich przeciętna prędkość w biegu wynosi przy tym do 40 km/h, a na krótkich dystansach (do 1,5 km) dochodzi nawet do 95 km/h. Antylopy widłorogie potrafią też skakać w biegu aż do 6 m w dal. Mają przy tym duże oczy, aby pomóc nimi z daleka i nocą w porę zobaczyć czyhające drapieżniki.
Widłorogi amerykańskie – zachowanie.
Komunikacja zapachowa pozwala im oznaczać terytoria, informować o porze rozrodczej i ostrzegać inne osobniki o niebezpieczeństwie. Widłorogi amerykańskie mają ku temu kilka gruczołów zapachowych. Gruczoły na zadzie są ważne, gdy niebezpieczeństwo jest blisko, a gruczoły pod na szczękach poniżej oczu przed uszami w porze rozrodczej. Jeśli widłak widzi drapieżnika, uwalnia nieprzyjemny zapach z tych gruczołów. Wysyła wiadomość zarówno wzrokiem, jak i parskaniem, tupaniem i zapachem, aby inne widłaki dowiedziały się o niebezpieczeństwie.
Matki używają cichego beczenia, aby kontaktować się z potomstwem, a młode z kolei głośno beczą, jeśli znajdą się w niebezpieczeństwie. Widłorogi mogą aktywnie bronić siebie lub swoje młode, uderzając kopytami lub używając rogów przeciwko drapieżnikom. Choć szybko biegający widłoróg jest dużo wolniejszy niż najszybszy lądowy ssak na świecie, gepard, to jednak może utrzymać wysokie prędkości znacznie dłużej, niż te majestatycznie smukłe koty.
Kopyta widłorogów mają dwa długie, spiczaste palce, wyściełane tak, by wspomóc bieg z dużą prędkością w czasie ucieczki. Bieganie z otwartym pyskiem pozwala im z kolei wdychać szybko duże porcje tlenu, by zasilić mocno działające mięśnie. Chociaż widłorogi mogą bardzo Dalego skakać, nawet do 6 m, nie są jednak dobrymi skoczkami wzwyż i jeśli natkną się na ogrodzenie, mogą pod nim często długo chodzić, zanim zdołają się przez nie przedostać.
Widłoróg amerykański siedlisko i dieta
Antylopy widłorogie żyją na otwartych siedliskach prerii i pustyni w zachodniej Ameryce Północnej. Podobnie jak wiele ssaków kopytnych, także one spędzają dzień i noc jedząc i odpoczywając w stadzie. Jako przeżuwacze, muszą też odpoczywać, polegując co jakiś czas i powtórnie przeżuwając połknięty wcześniej pokarm. Rzadko jednak zamykają oczy, by zasnąć, ponieważ muszą zachować stałą czujność na wszelkie potencjalne niebezpieczeństwo.
Jeśli śpią, to przez mniej niż 10 minut. Są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu, kiedy pasą się na różnych roślinach. Najpierw jedzą niedrzewne rośliny kwiatowe, jeśli są dostępne w okolicy. Potem biorą się za krzewy, trawy, kaktusy i rośliny uprawne z ludzkich pól i ogrodów, w zależności od pory roku. Krzewy są szczególnie ważne w ich menu w okresie zimowym.
Zwierzęta te używają też swoich przednich nóg do kopania za pożywieniem zasypanym w śniegu. Widłorogi amerykańskie piją, gdy woda jest dostępna, ale mogą też iść daleko bez niej i to przez wiele tygodni, czerpiąc wilgoć jedynie z pożywienia. W ogrodach zoologicznych widłaki są karmione m.in. lucerną, sianem i inna świeżą roślinnością.
Widłorogi amerykańskie – życie rodzinne.
Antylopy widłorogie jesienią i zimą żyją w dużych stadach liczących nawet do 1000 osobników. Każdy samiec zbiera 3-4 samice w małym haremie, których wiele łączy się w większe stada. Okres rujowy odbywa się we wrześniu i październiku, a samce bronią wtedy i zaznaczają swoje terytoria. To samice decydują jednak, z którymi samcami chcą się rozmnażać. Często pozostają przy tym z jednym samcem przez dzień lub dwa, zanim przejdą do innego, aby ocenić jego sprawność.
Młode urodzone w tym samym miocie często mają więc różnych ojców. Widłorogi amerykańskie mają dłuższy okres ciąży, niż typowe północnoamerykańskie zwierzęta kopytne, trwający średnio 8 mies., rodząc często bliźnięta. Porody odbywają się późną wiosną, kiedy duże stada rozpadają się na mniejsze grupy. Noworodki mogą wykonać pierwsze chwiejne kroki zaledwie w 30 minut po porodzie. W wieku 4 dni mogą już w biegu prześcignąć ludzi, a w ciągu tygodnia mogą biegać szybciej niż konie.
Matki ukrywają swoje płowe młode w wysokich preryjnych trawach. Wracają co kilka godzin, by je karmić, aż osiągnie ok. 2 tyg. Na koniec wracają do stada ze swym nowym dzieckiem. Młode widłorogi amerykańskie są odsadzane, gdy mają około 12 tyg. Dojrzałość płciową samice osiągają wieku dwóch lat, a młode samce mogą płodzić potomstwo w wieku ok. 3 lat.
Widłorogi amerykańskie – zagrożenia i ochrona gatunkowa.
Antylopy widłorogie to szczególne zwierzęta w historii Ameryki. Żaden inne ssak, poza może bizonem, nie znalazł się w USA na tej samej pozycji zainteresowania. Widłorogi amerykańskie zasłużyły się zresztą, bo dostarczały rdzennym Amerykanom mięso i skóry. Wcześni podróżnicy z amerykańskiego Zachodu mówili o wielkich stadach widłorogów, rozsianych po równinach tak daleko, jak tylko okiem sięgnąć. Ich stada były wtedy liczniejsze, niż bizony, licząc ok. 100 milionów osobników.
Ale w miarę jak coraz więcej ludzi przybyło na Zachód, siedliska widłorogów i dostępny pokarm zaczęły ubywać. Do 1920 r. pozostało już tylko ok. 13 000 widłorogów. Tak poważny spadek ich liczebności wynikał również z licznych polowań. Osadnicy przywiązywali chusteczki do kijków i machali nimi w powietrzu techniką zwaną flagowaniem. To przyciągało ciekawskie widłorogi w zasięg strzału. Polowania na nie były więc łatwe i bardzo skuteczne. Takie wabienie widłorogów jest już jednak od dawna nielegalne, a ochrona ich siedlisk i ograniczenia polowań pozwoliły tym rogaczom na częściową odbudowę populacji.
Z pięciu podgatunków, widłoróg półwyspowy Antilocapra americana peninsularis nadal jest jednak zagrożony. W Baja California w Meksyku pozostało już tylko 150 osobników tego podgatunku. Łowiectwo, rolnictwo i hodowla bydła (wraz z płotami hodowlanymi) doprowadziły niestety do jego szybkiego zaniku. Amerykańskie ogrody zoologiczne prowadzą jednak program wspierający w przywróceniu widłaków na obszarach chronionych w Baja California. Zagrody hodowlane, które mają rozmiary hektarów, pozwalają monitorować wsiedlane powtórnie stadka (re introdukcja).
