Zimne dłonie i palce rąk czy stóp, to niestety częsty objaw w dzisiejszym uprzemysłowionym świecie. Mało kto jednak wie, że może to być objaw chorobowy nawet czasem dość groźny dla naszego zdrowia i samopoczucia. Jak to zjawisko u siebie wstępnie rozpoznać i na czym ono polega? Czy często miewasz zimne dłonie i palce rąk i nóg? To nie jest zwyczajne zjawisko, lecz choroba! Konieczne przeczytaj i sprawdź, co to jest choroba Raynauda przyczyny objawy leczenie.
Choroba Raynauda co to za schorzenie?
Choroba Raynauda występuje, gdy naczynia krwionośne w palcach rąk i nóg tymczasowo nadmiernie reagują na niskie temperatury lub stress. Nie jest to jednak poważny śmiertelny problem zdrowotny. Są też liczne osoby, dla których taki zmniejszony przepływ krwi w kończynach może powodować nawet spore szkody. Choroba Raynauda została odkryta i nazwana na cześć francuskiego lekarza, który po raz pierwszy ją zidentyfikował w 1862 r.
Sklasyfikowano dotąd dwa rodzaje tego schorzenia:
pierwotna choroba Raynauda – występuje bez towarzystwa żadnej innej choroby, a jej objawy są zwykle łagodne;
wtórny zespół Raynauda – wynika z towarzystwa także innej choroby. Często jest to stan, który atakuje tkankę łączną organizmu, taki jak toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów. Ten typ choroby jest mniej powszechny. Częściej powoduje za to poważne problemy zdrowotne. Mogą one obejmować m.in. owrzodzenia skóry, a nawet gangrenę. Dzieje się tak, gdy komórki i tkanki w palcach rąk i stóp obumierają z powodu braku dopływu krwi.
Choroba Raynauda objawy tej choroby
U chorych można zauważyć przede wszystkim zimne palce u rąk i nóg. Ich skóra może robić się biała lub niebieskawa, gdy będzie zimno, lub gdy są zestresowani. Gdy się jednak rozgrzeją, kolor skóry zwykle zmienia się na czerwony. Ponadto, palce u rąk i nóg odczuwają mrowienie lub kłucie, gdy zaczynają się rozgrzewać.
Choroba Raynauda co wywołuje i powoduje pierwotną chorobę Raynauda?
Kiedy jest zimno, nasze ciało stara się oszczędzać ciepło. Jednym ze sposobów na to jest spowolnienie przepływu krwi do obszarów najbardziej oddalonych od serca, czyli rąk i stóp. Aby to zrobić, sieć małych tętnic, które przenoszą krew do tych punktów, staje się węższa, odsuwając się od skóry. Nazywa się to reakcją naczynioworuchową. Jeśli mamy chorobę Raynauda, ta odpowiedź jest wyłączona. Tętnice kurczą się więc bardziej i szybciej, niż normalnie.
To może sprawić, że palce u rąk i nóg poczują się zdrętwiałe i zmienią kolor na biały lub niebieskawy. Trwa to zwykle ok. 15 minut. Kiedy tętnice rozluźniają się, ciało ponownie się rozgrzewa, a palce czują mrowienie i stają się czerwone, zanim powrócą do normy. Podejrzewa się, że winne za to mogą być pewne zmiany w genach, które kontrolują reakcję termoregulacji naczyniowej. Jednak lekarze nie odkryli jeszcze takiego związku.
Choroba Raynauda co wywołuje i powoduje wtórny zespół Raynauda?
Wtórny zespół choroby Raynauda działa tak samo. Pojawia się jednak w wyniku innej choroby. Warunki, które sprawiają, że prawdopodobnie może nam grozić wtórny zespół Raynauda obejmują:
choroby tkanki łącznej – sprzyja bowiem toczeń, reumatoidalne zapalenie stawów, twardzica skóry (rzadka choroba powodująca twardnienie i bliznowacenie skóry), zespół Sjogrena;
choroby tętnic – tu inicjatorem jest miażdżyca lub gromadzenie się płytek w naczyniach krwionośnych odżywiających serce. Sprzyja też choroba Buergera powodująca zapalenie naczyń krwionośnych rąk i stóp, czy pierwotne nadciśnienie płucne (rodzaj nadciśnienia tętniczego);
zespół cieśni nadgarstka – nacisk na główny nerw dłoni może powodować drętwienie, ból i zwiększoną wrażliwość na zimno;
powtarzające się ruchy lub wibracje – każdy ruch, który wykonuje się stale, na przykład pisanie lub granie na pianinie, może spowodować takie kontuzje. Podobnie działa też używanie wibrujących narzędzi, jak np. młoty pneumatyczne;
palenie tytoniu – dodatkowo zwęża naczynia krwionośne;
niektóre urazy – obejmuje to uszkodzenie dłoni lub stóp w wyniku złamań, operacji lub odmrożeń;
niektóre leki – szkodliwe pod tym względem są leki na nadciśnienie, takie jak beta-blokery oraz leki na migrenę z ergotaminą lub sumatryptanem. Inne o podobnym działaniu, to leki na ADHD, niektóre rodzaje chemioterapii. Szkodzą też dostępne bez recepty leki na przeziębienie, bo także zwężają naczynia krwionośne.
Czynniki ryzyka choroby Raynauda
Okazuje się, że aż jedna na 10 osób może mieć jakąś formę choroby Raynauda. Większość ma jednak łagodniejszą wersję pierwotną tego schorzenia. Tylko mniej więcej jedna osoba na 100 lub mniej, będzie miała groźniejszy wtórny zespół Raynauda. Kobiety są do dziewięciu razy bardziej narażone na to schorzenie, niż mężczyźni.
Osoby w każdym wieku mogą dostać pierwotnego Raynauda, ale zwykle choroba ta pojawia się między 15-25 rokiem życia. Osoby z wtórną postacią Raynauda mają natomiast tendencję do zachorowania po 35 roku życia. Bardziej zagrożone są też osoby mające choroby i stosujące leki wymienione powyżej.
Również osoby z zespołem cieśni nadgarstka oraz używające narzędzi wibracyjnych, mogą być bardziej podatne na omawianą chorobę.
Jak się diagnozuje chorobę Raynauda?
Jeśli Twój lekarz uzna, że masz chorobę Raynauda, zada Ci odpowiednie pytania. Przede wszystkim zapyta o Twoje objawy chorobowe i obejrzy palce u rąk i nóg. Lekarz może też użyć specjalnego szkła powiększającego, zwanego dermoskopem. Pozwala ono sprawdzić wizualnie naczynia krwionośne wokół paznokci.
Należy bowiem określić, czy są one większe niż normalnie, czy też mają może jakiś inny, dziwny kształt. Jeśli lekarz uzna, że Twój stan wynika z innego problemu zdrowotnego, może pobrać część Twojej krwi do badania w laboratorium. To pozwala sprawdzić oznaki ewentualnej choroby autoimmunologicznej, takiej jak toczeń lub reumatoidalne zapalenie stawów.
Choroba Raynauda metody leczenia tej choroby
Cele leczenia będą obejmować zapobieganie atakom lub ograniczanie ich, gdy już się pojawią. Zwykle oznacza to utrzymywanie dłoni i stóp w cieple i suchości oraz kontrolę stresu i regularne ćwiczenia. Lekarz może też poprosić pacjenta o unikanie niektórych leków, w tym dostępnych bez recepty leków na przeziębienie zawierających pseudoeffedrynę.
Mogą bowiem pogorszyć objawy, powodując mocne zwężanie naczyń krwionośnych. Jeśli choroba Raynauda zaatakuje nas wtórnie, lekarz może wtedy przepisać leki kontrolujące ciśnienie krwi i rozluźniające naczynia krwionośne. Jeśli w rezultacie pojawią się rany na skórze, może być konieczne nałożenie kremu zawierającego jeden z poniższych leków.
Chodzi szczególnie o blokery kanału wapniowego, jak nifedypina, amlodypina, felodypina, czy isradypina. Ważne są też podawane środki rozszerzające naczynia krwionośne. Należą do nich: leki na nadciśnienie, na zaburzenia erekcji, przeciwdepresyjne oraz leki zwane prostaglandynami. W grupie tej znalazł się również krem nitroglicerynowy.
Choroba Raynauda leczenie chirurgiczne
Czasem stan chorego nie ulega poprawie po zastosowaniu leczenia. Będzie też ryzyko poważnych problemów, takich jak utrata części palców rąk lub nóg. Lekarz może wtedy rozważyć operację. Procedury te polegają na przecięciu nerwów do naczyń krwionośnych w skórze, aby ograniczyć ich otwieranie i zamykanie.
Lekarz może również wstrzykiwać w dłonie lub stopy specjalne leki, aby zablokować ich działaniem nerwy działające nadmiernie obkurczająco naczynia krwionośne. Całkowita blokada jakiejś tętnicy może też prowadzić do owrzodzeń skóry i martwoty tkanek (tzw. zgorzel). Czasem też prowadzi do usunięcia zajętego palca u ręki lub u nogi.
Raynauda choroba leczenie domowe
Poniższe kroki mogą dodatkowo pomóc w kontrolowaniu stanu zdrowia chorego:
unikanie palenia tytoniu i trzymanie się z dala od palenia biernego. Może to bowiem zamykać naczynia krwionośne, co obniża temperaturę skóry;
ćwiczenia fizyczne doskonale poprawiają krążenie. Jeśli masz jednak wtórny zespół Raynauda, skonsultuj się najpierw z lekarzem. To szczególnie ważne, zanim taki chory spróbuje treningu na świeżym powietrzu w chłodniejsze dni;
dobre zarządzanie stresem i trzymanie go pod kontrolą, również może wydajnie pomóc w zmniejszeniu liczby ataków omawianej choroby;
ważne jest też utrzymywanie stałej temperatury ciała. Nie należy więc przechodzić od razu z chłodnego miejsca do ciepłego i odwrotnie. Powinno się to ograniczać, jeśli to możliwe. W miarę możliwości unikajmy też działu mrożonek w sklepach spożywczych;
odpowiednie ubieranie w zimne dni powinno polegać na noszeniu ubrań warstwami. Trzeba ponadto zakładać rękawiczki i ciężkie skarpety. Zaleca się też kupić i nosić podgrzewacze chemiczne w kieszeniach, rękawiczkach i skarpetach;
powinno się również unikać niektórych leków. Chodzi o leki zmniejszające przekrwienie z fenylefryną, tabletki odchudzające, czy leki na migrenę z ergotaminą. Szkodliwe są ponadto leki ziołowe z efedryną i leki na nadciśnienie. Także klonidyna może zwężać naczynia krwionośne;
gdy chory poczuje, że zaczyna się atak tej choroby, wtedy powinien najlepiej namoczyć ręce, lub polać je ciepłą wodą.
