Aleksander III Macedoński był jednym z największych władców w dziejach ludzkości. To także genialny strateg, który nigdy nie odniósł klęski w bitwie. Co dawało mu takie atuty? Konieczne zobacz, jak wyglądały słynne podboje Aleksandra Macedońskiego. Jeszcze dziś zobacz, co ten wielki król grecki osiągnął i czym zakończyły się podboje Aleksandra Wielkiego.
Aleksander III Macedoński zwany też Aleksander Wielki
był słynnym królem macedońskim, urodzonym 19-20 lipca 356 r. p.n.e. w Pella, który zmarł młodo w wieku niecałych 33 lat 10 czerwca 223 r. p.n.e. w Babilonie. Jego matką była Olimpias córka króla Epiru Neoptolemosa I, a ojcem – wcześniejszy władca Macedonii Filip II. Rodzice zadbaliby od dziecka szkolić syna w sztukach walki i jazdy konnej. Sam zaś młody Aleksander pragnął naśladować bohaterów Iliady i Odysei Homera, którymi zaczytywał się w dzieciństwie. Matka wmówiła mu też od małego, że królowie macedońscy wywodzą się od Heraklesa, który był według mitów greckich synem Zeusa. Podboje Aleksandra Macedońskiego stanowiły, więc naturalny efekt jego nieokiełznanej żądzy sławy i sukcesów. Część historii jego walecznych zwycięstw jest prawdziwa, a inne obrosły w mity. Warto prześledzić podboje Aleksandra Wielkiego i sprawdzić, dlaczego zmarł tak młodo.
Podboje Aleksandra Macedońskiego – pierwsze zwycięstwa.
Aleksander Wielki już jako dziecko brał udział w akcjach zbrojnych swojego ojca Filipa II (np. w bitwie pod Cheroneją). Mając,16 lat samodzielnie dowodził już wojskiem wysłanym do poskromienia zbuntowanych plemion Tracji. Gdy w 336 r. p.n.e. zabito mu ojca, sam wstąpił na ton Macedonii i został, nowym królem mając zaledwie 20 lat. Jako Aleksander III Macedoński, zwany też Aleksandrem Wielkim panował, co prawda krótko (w latach 336-323 p.n.e.), ale bardzo treściwie. Najpierw jako potencjalnie słaby nowicjusz musiał wywalczyć sobie mocną pozycję w ówczesnym Związku Korynckim. Szybko okazał się jednak nieugiętym, odważnym i genialnym strategiem, który w niedługim czasie zdobył tak wiele, ile nikt dotąd nie był w stanie nawet zamarzyć w hellenistycznym świecie. Szybko spacyfikował jednak najpierw wszelkie próby buntu i odebrania mu władzy w Macedonii. Następnie podporządkował sobie przyzwyczajone do samowładztwa miasta-państwa greckie, zwane Polis. Poskromił też i zburzył dla przykładu zbuntowane egipskie Teby, sprzedając ich mieszkańców w niewolę. Dzięki temu harda dotąd Sparta i reszta starożytnej Grecji uległa do reszty jego władzy.
Uderzenie na Imperium Perskie
Gdy Aleksander III Macedoński zapewnił sobie spokój w kraju, nakłonił grecki Związek Koryncki, by powierzył mu dowództwo ok. 50 tysięcznej armii doświadczonych w bojach żołnierzy, z którymi ruszył na podbój Persji. Wiosną 334 r. p.n.e. pokonał Hellespont, czyli obecne Dardanele i wkroczył do Azji, gdzie rozpoczął zwycięski pochód. Pierwszą większą wygraną z Persami była bitwa nad rzeką Granik, w północno-zachodniej części Azji Mniejszej (obecnie są to ziemie Turcji). Mógł teraz ruszyć w głąb Azji Mniejszej, gdzie mieszkali też nieliczni napływowi Grecy, którzy zostali jego bezpiecznym zapleczem, widząc w nim „macedońskiego wyzwoliciela”. Następnie stoczył dwie większe bitwy w Milecie i Halikarnasie, zdobywając do zimy 334 r. p.n.e. całą Anatolię. W swoim geniuszu zmusił też żelazną dyscypliną swoją armię do tego, by nie ważyła się rabować i gwałcić na podbijanych ziemiach. Gwarantował też autonomię, niewysokie kontrybucje i utrzymanie starej administracji, czym zyskał ogrom sprzymierzeńców. W anatolijskim mieście Gordion Aleksander przeciął też swoim mieczem słynny węzeł gordyjski, którym krążyły legendy, że „kto tego dokona, ma zostać władcą całej Azji”.
Podboje Aleksandra Macedońskiego – zwycięstwo nad Persami
Po zdobyciu Azji Mniejszej, w 333 r. p.n.e. Aleksander Wielki ruszył do Fenicji, gdzie zamierzał odciąć Persom drogę do Morza Śródziemnego i możliwość ataku drogą morską. Persowie wypuścili więc z Mezopotamii wielką 100-tysięczną armię, którą dowodził ich król Dariusz III. Oba wojska stoczyły ze sobą wielką bitwę pod Issos na terenie obecnej Syrii. Armia perska poniosła jednak dotkliwą klęskę, pokonana przez skromne siły macedońskie. Szalę bitwy przechyliła ostatecznie dzielna szarża konnych hetajrów, którymi dowodził sam Aleksander Wielki. Ścigał też potem Dariusza i jego wojska, uciekających z pola walki, zdobywając przy okazji perski obóz wypełniony bogactwem i rodziną władcy (matką i żoną z dziećmi).
Kolejne podboje Aleksandra Macedońskiego dotyczyły południowych rejonów Fenicji i Palestyny, gdzie Grecy stoczyli jedyną większą bitwę z twierdzą Tyr, położoną na nadbrzeżnej wyspie, oblegając ją aż 7 miesięcy i zdobywając, w lipcu 332 r. p.n.e. Grekom w zdobyciu tej twierdzy pomogły też okręty wojenne przybyłe z Cypru i miast fenickich. Król Persów Dariusz III chciał wtedy zawrzeć z Aleksandrem bardzo korzystny pokój, jednak ten ofertę odrzucił. Następnie Aleksander oszczędził od zniszczenia Jerozolimę po jej zdobyciu, z powodu piękna tego miasta i powiódł armię dalej na południe, opanowując po drodze całą Gazę.
Podboje Aleksandra Macedońskiego – podporządkowanie Egiptu.
Kolejne podboje Aleksandra Wielkiego objęły Egipt, który jednak sam oddał się niemal bez walki, widząc w Aleksandrze „wielkiego wyzwoliciela spod perskiego ucisku”. Egipcjanie woleli łagodne panowanie Aleksandra od bezwzględnego perskiego ucisku. Stary faraon poległ pod Issos, więc Aleksander został też obwołany przez kapłanów z Memfis nowym faraonem, czyli „królem Górnego i Dolnego Egiptu”. Zbudował też w delcie Nilu nowe miasto, Aleksandrię.
Podboje Aleksandra Macedońskiego – ostateczne pokonanie króla Persów Dariusza III.
W 331 r. p.n.e. Aleksander ruszył ze swoją 50-tysięczną wtedy armią przez Palestynę do rzeki Tygrys w Asyrii, gdzie stoczył kolejną bitwę z wojskami Dariusza III w pobliżu ruin słynnej Niniwy. Armia perska Dariusza znowu była dużo liczniejsza, licząc ok. 200-250 tys. żołnierzy i słoni bojowych. Mimo to dzielne wojsko Aleksandra ponownie ją zwyciężyło i rozbiło w głośnej bitwie pod Gaugamelą, znowu głównie dzięki szarży konnych hetajrów. Tym razem Dariusz też zrejterował z pola bitwy, gdzie na tyłach został za to zabity przez własnych rodaków. Aleksander zaś poszedł z armią do Mezopotamii, gdzie zdobył m.in. Babilon, Suzę (z jej królewskim skarbcem), Persepolis i stolicę Persów Ekbatanę. Następnie w pogoni za nowym władcą Persów Artakserksesem V skierował się na wschód, gdzie w 330 r. p.n.e. zdobył Partię i Arię.
Podbój ziem wschodnich.
Podboje Aleksandra Macedońskiego objęły teraz Baktrię i Sogdian na dalekim wschodzie. Zdobywając, te ziemie od razu zakładał tu miasta, w których osiedlał wiernych weteranów swoich wojsk i greckich kolonistów. Starał się też łączyć poprzez małżeństwa miejscowe rody ze swoimi macedońskimi Grekami. Sam też pojął za żonę córkę lokalnego władny Baktrii, księżniczkę Roksanę. Jego armia miała jednak tego dość i zbuntowała się, co Aleksander krwawo stłumił. Później jeszcze do 327 r. p.n.e. podbijał wschodnie rubieże ziem Persów. Cały podbój Persji trwał w sumie 13 lat.
Podboje Aleksandra Macedońskiego – wyprawa wojenna na Indie.
W 327 r. p.n.e. Aleksander Wielki ruszył na podbój Indii, na czele 120-tysięcznej armii. Nad rzeką Hydaspes odniósł tu swoje ostatnie wielkie zwycięstwo, pokonując silną armię indyjskiego księcia Porusa. Jego żołnierze zbuntowali się potem, co zmusiło go do powrotu w 325 r. p.n.e. Wybrał do tego krótszą, za to bardzo trudną trasę, biegnącą przez pustynną Gedrozję. Wielu jego żołnierzy umarło tu z pragnienia, głodu i chorób.
Koniec panowania Aleksandra III Macedońskiego.
Po powrocie z Indii Aleksander zamieszkał w Suzie. Często karał ludzi śmiercią pod pretekstem spisków i buntu. Stał się despotą i paranoikiem. Zaczął też publicznie uważać się za półboga, przez co ośmieszył się wśród poddanych. Zmarł też wtedy jego bliski przyjaciel i kochanek Hefajstion, przez co Aleksander zaczął się też upijać. Jego stan psychiczny i fizyczny stale się pogarszał, aż zapadł w końcu na ciężką chorobę i zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach 10 czerwca 223 r. p.n.e. Przyczyną jego śmierci była malaria, albo przedawkowanie silnego leku ziołowego. Niektórzy uważają też, że został otruty przez własnych dowódców zwanych diadochami, którzy rozpoczęli już walkę o władzę w państwie. Po śmierci Aleksandra doprowadzili jednak w ten sposób do rozczłonkowania Macedonii i bezpowrotnego upadku jej hegemonii.
Podsumowanie
Aleksander III Macedoński miał zaledwie 20 lat, gdy został królem Macedonii. Niedługo potem w wieku 25 lat ogłoszono go też faraonem egipskim, a jako 30-latek został władcą całego świata hellenistycznego, sięgającego od Persji przez Afganistan, do Indii. Podboje Aleksandra Wielkiego utworzyły bardzo wielkie i silne imperium, ciągnące się ze wschodu na zachód na odległość ok. 5 tys. km. Jego wielkość pokazuje fakt, że Imperium to zajmowało ostatecznie terytoria takich obecnych państw, jak: Grecja, Macedonia, Bułgaria, Turcja, Syria, Liban, Jordania, Izrael, Egipt, Irak, Iran, Afganistan, Pakistan, Uzbekistan, Turkmenistan, oraz część Chin i Indii. Historycy twierdzą, że było to jedno z największych mocarstw terytorialnych w historii, choć trwało tak krótko, jak życie Aleksandra.
